"برنامه راهبردی- عملیاتی توسعه گردشگری استان خراسان رضوی"عنوان یادداشتی است از دکتر معصومه توانگر و دکتر حسین آقاجانی؛ مدیران علمی طرح برنامه راهبردی- عملیاتی توسعه گردشگری استان خراسان رضوی است؛ متن کامل این یادداشت را در ادامه می توانید بخوانید:

گردشگری امروزه به عنوان یکی از مولفه‌های اصلی در حوزه‌های مختلف توسعه (اقتصادی، اجتماعی_فرهنگی و جامعه‌شناختی، اکولوژیکی، سیاسی و دیپلماسی عمومی و محیطی-کالبدی) مطرح است. روند شتابان و رو به رشد گردشگری کشورهای بسیاری را ترغیب کرده تا تلاش کنند از این بازار پر رونق سهمی از آن خود کنند. ساختار بازار گردشگری به گونه‌ای است که کشورهای درحال توسعه نیز می‌توانند به قدر تلاش و برنامه‌ریزی خود، سهم قابل توجهی دریافت کنند. از سوی دیگر، گردشگری ابزار مناسبی برای دیپلماسی عمومی نیز به شمار می‌رود. در فضایی که رسانه‌ها متأثر از خواست و اراده‌ی منابع قدرت و ثروت، به شکل‌دهی افکار عمومی می‌پردازند، گردشگری می‌تواند واقعیت‌های مخدوش‌شده جوامع و کشورها را به ملت‌های دنیا نشان‌دهد. به بیانی دیگر، گردشگری یک نیاز توسعه‌ای است و این نیاز از بعد اکولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی(سلامت) مورد توجه‌است. در بعد اکولوژیکی، مهندسی رابطه و تعامل انسان با محیط طبیعی با رویکرد بوم‌شناختی یک اصل پذیرفته‌شده‌ توسعه‌ای است. در بعد اجتماعی، حفظ سرمایه‌ی انسانی و اجتماعی از طریق افزایش سلامت جسمانی، روانی، عاطفی، به‌ویژه در دنیای صنعتی و شهرهای پر تراکم و آلوده با گذراندن اوقات فراغت و حرکت به سوی حومه‌ی شهرها و دامن طبیعت و انس با میراث همیشگی انسانها یعنی زمین، نه تنها یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. در بعد اقتصادی، گردشگری به عنوان یک فعالیت اقتصادی با داشتن ضریب فزایندگی و اشتغال‌زایی نه تنها به افزایش درآمدها، کاهش فقر، ایجاد شغل و کارآفرینی منتهی خواهد شد، بلکه نقش بسزایی در افزایش درآمد ملی، تولید ناخالص ملی و منطقه‏ای و عدالت اقتصادی خواهد داشت. این نیاز ها، برنامه ریزی و مدیریتی را می‏طلبد که بتواند پاسخگوی بهره وری در این صنعت، همگام با رشد تحولات جهانی، علمی و تقاضای محصول با کیفیت توسط مشتریان باشد. تدوین برنامه راهبردی گردشگری، نتایجی چون؛ انجام، اصلاح یا حذف اقدامها به منظور افزایش پایداری، رفع مغایرت سیاستها برای هر بخش یا گروهها یا قلمروها با پایداری و تعیین سیاستهای ایجاد الگوها و شیوه‏هایی برای حفظ منابع موجود، اشتغال پایدار، امنیت غذایی پایدار، حفظ میراث طبیعی و انسانی را به همراه خواهد داشت. بر این اساس توجه به رویکرد راهبردی در برنامه ریزی گردشگری استان خراسان رضوی یک انتخاب گریز ناپذیراست که توسط پژوهشکده گردشگری، به استناد مطالعات و پژوهش های این موسسه در دهه ی اخیر، شناسایی و انتخاب شده است. اتخاذ این رویکرد نتایجی از جمله؛ افزایش کارآیی و بهره وری و کاربرد پایدارتر منابع، ایجاد تنوع در فعالیتهای اقتصادی گردشگری استان، و کاهش مخاطرات طبیعی و انسانی ناشی از توسعه بی برنامه گردشگری در استان را در بر خواهد داشت و از آنجا که استان خراسان رضوی، یکی از مستعدترین مناطق کشور در زمینه گردشگری به شمار می‏رود و زمینه باستانی و تاریخی غنی، طبیعت متنوع و جذاب، و اقوام و آداب و رسوم گوناگون هر کدام بسترها و پتانسیل‏های مناسبی برای شکل دهی بازار پر رونق گردشگری داخلی و خارجی (گردشگری) ایجاد نموده است، استفاده هدفمند و با برنامه از این منابع می‏تواند استان را به یکی از کانون‏های پر رونق گردشگری در سطوح ملی و بین المللی تبدیل سازد. بر این اساس شناخت مسایل، چالشها و پتانسیل­های گردشگری موجود استان، در سطح شهرستانها و به نوعی برنامه­ ریزی دوسویه راهبردی و عملیاتی، با در نظر گرفتن ایده ­ها، برنامه ­ها و آرمان‏های کلان و منطق ه­ای، بهترین راه برون رفت از شرایط کنونی است و موجب ارتقاء سطح کیفی و کمی مدیریت گردشگری در استان خواهد شد.

برنامه راهبردی- عملیاتی توسعه گردشگری استان خراسان رضوی، با هدف بررسی و تحلیل وضعیت موجود گردشگری استان خراسان رضوی و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدها در زیر بخش‏های مدیریت گردشگری استان، تدوین برنامه‌ راهبردی و عملیاتی گردشگری در مقیاس استان به منظور تدوین برنامه‌های میان مدت، به تفکیک بخش‏های گردشگری، میراث فرهنگی، صنایع دستی و مدیریت سازمانی، پیشنهاد پروژه‏های اساسی و استراتژی‏های اجرایی، در سه فاز مطالعاتی و پژوهشی، در پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی در حال تدوین و اجراست. در تدوین این طرح بیش از 40 نفر از اعضای هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی، متخصصین و کارشناسان فعال در حوزه گردشگری استان خراسان رضوی و اساتید دانشگاهی متخصص و دارای سابقه ی فعالیت اجرایی، پژوهشی و آموزشی در گردشگری و زیرگروه های تخصصی، برنامه ریزی و مدیریت گردشگری، جامعه شناسی گردشگری، اقتصاد گردشگری و فناوری های نوین اطلاعات در گردشگری مشارکت دارند. این طرح با پشتیبانی معنوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی و سایر سازمانهای ذیربط اجرا می شود. در حال حاضر مطالعات پایه و اسنادی طرح تکمیل شده و تیم تحقیق در مرحله جمع آوری اطلاعات میدانی و شناسایی ظرفیت های بومی توسعه گردشگری در شهرستانهای استان می باشند.