به گزارش پژوهشکده گردشگری آرش قهرمان در گفت و گو با ایسنا، درخصوص مشکلات پیش آمده برای حوزه گردشگری در اثر اپیدمیک کرونا، اظهار کرد: با توجه به شرایط جدیدی که اپیدمی ویروس کرونا ایجاد کرده، تاثیر جدید و جدی بر زنجیره گردشکری در سطوح بینالمللی، ملی و محلی میگذارد. برای اینکه بتوانیم این تاثیرات را به طور خاص برای شهر مشهد شناسایی کنیم، دو ویژگی یکی ناظر بر شرایط و زمینههای اجتماعی شهر مشهد و دیگری ناظر به شرایط عمومی کشور، باید در نظر گرفته شود.
وی با بیان اینکه اقتصاد شهری کلانشهر مشهد نسبت به سایر کلانشهرهای کشور، بیشتر وابسته به گردشگری و زیارت است، عنوان کرد: بیش از 55 درصد واحدهای اقامتی کشور در مشهد مستقر بوده، بنابراین اقتصاد شهری مشهد، اقتصاد گردشکری و زیارتپایه است. مشهد شهری با درصد حاشیهنشینی بالا بوده، بنابراین وقتی یک شهر هم از نظر اقتصاد شهری، به گردشگری و زیارت وابستگی بالاتری داشته و هم حاشیهنشینی بالایی داشته باشد، بحران اقتصادی ناشی از اپیدمی کرونا برای این شهر میتواند پیامدهای اجتماعی و سیاسی جدیتری نسبت به شهرهای دیگر کشور به همراه داشته باشد.
قهرمان بیان کرد: گردشگری در زمره حوزههای مولد اشتغال است و زنجیرهای از مشاغل را به دنبال خود به همراه میآورد، بنابراین اگر مورد حمایت مدیران ارشد استان و شهر قرار نگیرد، بحرانهای جدی بیکاری را برای مشهد در سال 99 و 1400 یعنی در دو سال پیش رو به دنبال خواهد داشت. با وجود اینکه نسبت به محدودیت منابع مالی دولت و بخش خصوصی در تخصیص اعتبارات به آن حوزه مطلع هستیم و میدانیم تزریق نقدینگی به حوزه گردشگری تورمزا بوده، اما اجتنابناپذیر است. اگر این نقدینگی و حمایت مالی به گردشگری وارد نشود، آن هزینهها به حوزه امنیت وارد خواهد شد، یعنی اگر در این حوزه امساک ورزیده شود؛ ناچارا باید برای دفع مخاطرات، و پیامدهایش این هزینهها صورت خواهد پذیرفت.
عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به اینکه در چند سال گذشته ما نقاط ضعف جدی در خردهنظامهای چندگانه جامعه خود داشتیم، تصریح کرد: به طور مثال ما در خردهنظام اقتصادی رکود تورمی، در خردهنظام اجتماعی کاهش سرمایه اجتماعی، در خردهنظام سیاسی انشقاق و چندگانگی و در خردهنظام فرهنگی ضعف گروههای مرجع رسمی را داشتیم.
وی افزود: این موارد سبب وجود بحرانهای موازی میشود و اثربخشی راهبردهای ترمیمی کاهش پیدا میکند. نظامی که بحرانهای موازی را تجربه میکند، عملا راهبردهای ترمیمی برای آن کار دشواری بوده، ممکن است در هر حوزه اثربخش باشد، اما پیامدهای منفی برای سایر حوزهها خواهد داشت.
قهرمان در خصوص راهبردهای ترمیمی -تفکیکی برای بهبود این شرایط، گفت: راهبرد اول، راهبرد مطالعاتی و پژوهشی بوده که ضرورت شناسایی، خوشهبندی و اولویتبندی کسب و کارهای آسیبپذیر در حوزه گردشگری شهری مشهد است. برای اینکه سطح آسیبهایی که متوجه کسب و کارهای گردشگری زیاد است، لذا لازم است اولویتبندی شوند.
عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی ادامه داد: پیشنهاد دوم مربوط به کسب و کارهای خرد و بنگاههای کوچک بوده که تنظیم بستههای حمایت مالی از دهکهای اول و دوم آسیبپذیر کسب و کارهای حوزه گردشگری است. این دهکها آسیبپذیرترینهای این حوزه هستند، بنابراین ضروری است که این اقدامات در سه ماهه نخست سال 99 صورت بگیرد. هدف آن کاهش هزینههای این کسب و کارها است که میتواند با همراهی کردن برای به تعویق انداختن بازپرداختها و ارائه تسهیلات بانکی با کارمزدهای پایین همراه باشد. بنابراین کسب و کارهای دهکهای اول و دوم آسیبپذیرفته باید هرچه زودتر ترمیم شوند.
وی بیان کرد: پیشنهاد سوم که در سطح متوسط و ناظر به کسب و کارهای کمتر آسیب پذیرفته است، باید برای آنها بستههای حمایت مالی- اداری تعریف شود، یعنی میتواند الزاما جنبه مالی نداشته، بلکه جنبه حمایتهای اداری از این کسب و کارها داشته باشد. البته در برابر این حمایت، از این شرکتها تعهد حفظ نیروی انسانی شاغل آنها را گرفت، یعنی با تعهد اینکه به تعدیل نیروی انسانی اقدام نمیکنند، این خدمات به آنها ارائه شود.
قهرمان خاطرنشان کرد: پیشنهاد چهارم در سطح کلان و مناسبات میانسازمانی بوده که ضرورت تقویت گفتمان گردشگری و تسهیل سازوکارهای اداری مربوط به سرمایهگذاران آماده به سرمایهگذاری است، یعنی با هدف کاهش حساسیتهای سیاسی فرهنگی مدیران ارشد استان نسبت به توسعه سرمایهگذاریهای گردشگری و انعطافپذیر بودن نسبت به سرمایهگذاران بالفعل، این کار انجام شود.
عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: این وضعیت اقتضا میکند آن بخش از مدیران که نسبت به هویت شهری مشهد حساسیتهایی به خرج میدهند، در این زمینه همراهی بیشتری با سرمایهگذاران و فعالان بالفعل حوزه گردشگری داشته باشند تا با کاهش مشکلات و تسهیل روندها، امکان سرمایهگذاری برای سرمایهگذارانی که امروز وجود دارند و بالفعل امکان ورود سرمایههای آنها وجود دارد، این ورود به چرخه اقتصادی شهر هرچه زودتر صورت بگیرد.
وی گفت: پیشنهاد پنجم مربوط به سازمانهای دولتی و عمومی حوزه گردشگری مانند میراث فرهنگی یا شهرداری بوده که پیشنهاد ما تعریف جشنوارههای پاییزی و زمستانی در حوزه گردشگری است. به نظر می رسد امسال در فصل بهار و تابستان فرصت برای توسعه گردشگری وجود ندارد و قاعدتا به شکل سنتی نیز در فصل پاییز و زمستان گردشگری در شهر ما دچار رکود میشود.
قهرمان عنوان کرد: این ضرورت وجود دارد سازمانهایی که متولی گردشگری در شهر ما هستند، برای دوران رکود یعنی فصل پاییز و زمستان با فرض اینکه این بیماری تا آن زمان کنترل میشود، تمهیداتی را برای ایجاد جشنوارهها پدید بیاورند تا به رونق کسب و کارها و بازار گردشگری مشهد کمک کند و سبب شود افولی که بازار گردشگری مشهد امروز تجربه میکند، زنجیره اشتغالی که به شکل مستمر با این بازار مرتبط بوده و آسیب پذیرفته، ترمیم شود و جایگاه بهتر و مناسبتری پیدا کند.