چهارشنبه# #،# #21# #شهریور# #1397

عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی: واسطه‌گر همیشه شیطان نیست!

اشتراک گذاری

عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی با تأکید بر اینکه واسطه‌گری به خودی خود بد نیست و نباید به هر کسی که دلالی و واسطه‌گری انجام می‌دهد، به چشم منفی نگاه شود چراکه لازمه یک سیستم اقتصادی هستند، افزود: مشکل اصلی آنجاست که وسطه‌گری دچار تورم می‌شود به طوری که امروز در اقتصاد شاهد واسطه‌گری زاید هستیم.

حامد بخشی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، در رابطه با دلالی و واسطه‌گری اظهار کرد: لازمه کار کردن یک سیستم اقتصادی واسطه‌گری است؛ در واقع بخش واسطه‌ها یک بخش کلیدی و حیاتی در یک سیستم اقتصادی بشمار می‌رود. برای آنکه کالای تولیدکننده به دست مصرف‌کننده برسد، به واسطه‌گر نیاز است.

وی ادامه داد: اگر در یک سیستم اقتصادی واسطه‌گران یا همان کسانی که در افکار عمومی به آنان دلال گفته می‌شود، وجود نداشته باشد، تولیدکننده نمی‌تواند کالای تولیدی خود را به دست مصرف‌کننده برساند و در نتیجه زنجیره اقتصادی کامل نمی‌شود و تولید نیز به زمین می‌خورد. در نتیجه برای آنکه چرخه اقتصاد کشور بچرخد، نیازمند واسطه‌ها هستیم.

 

همیشه به واسطه‌گر به چشم بد نگاه نکنیم

عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی با تاکید بر اینکه واسطه‌گری به خودی خود بد نیست، تصریح کرد: نباید به هر کسی که دلالی و واسطه‌گری انجام می‌دهد، به چشم منفی نگاه شود چراکه لازمه یک سیستم اقتصادی هستند. در آن بخش‌هایی از اقتصاد که واسطه‌گری میان تولید و مصرف شکل نگرفته، تولید نیز شکل نگرفته است و یا اگر تولید نیز شکل گرفته، به علت نبود واسطه، این تولید از بین رفته است؛ بنابراین واسطه گری برای تولید نقش کلیدی دارد.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر واسطه‌گری منفعتی برای اقتصاد دارد، پس مشکل ما کجاست، گفت: مشکل اصلی آنجاست که واسطه‌گری دچار تورم می‌شود به طوری که امروز در اقتصاد شاهد واسطه‌گری زاید هستیم. به عبارت دیگر، واسطه‌گری چندگانه‌ای به وجود آمده که بدون اینکه کارکردی داشته باشند، زنجیره تولید تا مصرف را طولانی و پرهزینه می‌کنند.

عضو هیئت علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی اضافه کرد: زمانی که حلقه‌های واسطه‌گری دچار تورم بی‌کارکرد می‌شوند، چندین آسیب به وجود خواهد آمد. یکی از این آسیب‌ها افزایش قیمت است؛ به طوری که تعدد حلقه‌های واسطه‌گری هزینه کالایی را که به دست مصرف کننده می‌رسد افزایش می‌دهد و در نتیجه آن کالا مزیت رقابتی قیمتی خود را نسبت به کالاهای رقیب از دست می‌دهد.

 

چرخه اقتصاد ناسالم با واسطه‌گری رانتی

وی با طرح این سوال که چرا واسطه‌گری در جامعه امروزی ما به عنوان یک معضل دیده می‌شود، بیان کرد: مشکل آنجاست که واسطه‌گری در شرایط رقابت‌پذیری آزاد انجام نمی‌شود و ما شاهد واسطه‌گری رانتی در جامعه هستیم.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی با اشاره به اینکه در بخش توزیع، واسطه‌گر قرار دارد، ادامه داد: معضلی که رکن توزیع اقتصاد کشور را دچار آسیب کرده و مفاسد اقتصادی از دل همان دلالی و واسطه گری به وجود می‌آید، به علت وجود رانت است.

واسطه‌گری در فضای رقابتی سالم موثر است

بخشی با تاکید بر اینکه شاهد واسطه‌گری‌های رانتی در جامعه هستیم، تصریح کرد: این نوع از واسطه‌گری زمانی شکل می‌گیرد که افراد به جای آنکه در سیستم بازار رقابتی آزاد و شفاف اقدام به واسطه‌گری کنند از رانت استفاده می‌کنند.

 وی با بیان اینکه آنچه که اقتصاد کشور را مشکل‌ساز و دچار مفسده کرده، واسطه‌گری رانتی و یا به عبارتی دیگر دلالی رانتی است، عنوان کرد: مادامی که روابط و روال‌های اقتصادی شفاف نشود، فضای توزیع اقتصاد که همان واسطه‌گری بوده و این نوع معضلات در جامعه شکل خواهد گرفت.

 

از دیرباز دلال شیطان شناخته شده است

بخشی گفت: در چند دهه گذشته نگاه منفی به تولیدکنندگان ثروت در جامعه وجود داشت و هر کسی ثروت تولید می‌کرد، استثمارکننده فقرا و مستضعفین شناخته می شد. این دیدگاه شامل همه فعالان عرصه اقتصادی اعم از تولیدکننده و توزیع کننده می شد. طی این سال‌های اخیر بر اساس نیاز ما به تولید این برچسب‌ها تا حدی کمرنگ تر شده است، هر چند همچنان وجود دارد و البته نیاز به بحث مفصلی در خصوص ریشه های شکل گیری این نگاه دارد.

 

دولت فساد را بر گردن دلالان می‌اندازد

وی خاطرنشان کرد: همچنین از دیگر علل دیدگاه منفی به دلالی، یکسری از ترویج‌های نادرست از سوی دولت است که همواره سعی داشته که ناکارآمدی خود را به گردن یک قربانی بیاندازد. به عنوان مثال به جای آنکه خود دولت در خصوص گرانی و تورم پاسخگو باشد، واسطه‌گران را مقصر می داند.

فضای غیرشفاف، بیماری اقتصاد و واسطه‌گری متورم

 بخشی افزود: این فضای اقتصادی غیرشفاف موجود در جامعه بوده که باعث شده واسطه‌گری متورم شود و در نهایت نیز منجر به این شده که بخش اساسی اقتصاد کشور دچار بیماری ‌شود. در واقع چون ما اقتصاد شفافی نداریم، عده‌ای از افراد با استفاده رانت، می‌توانند به واسطه‌گری مبادرت ورزیده و به سودهای کذایی دست یابند. در نتیجه این واسطه‌گری، رانتی به وجود می آید که افراد درآمدهای نامشروع را کسب کنند که از فسادهای اقتصادی بشمار می‌رود.

وی عنوان کرد: زمانی که شفافیتی بر اقتصاد کشور حاکم نباشد، نمی‌توان امیدی داشت که دولت عزمی برای حذف رانت‌ها داشته باشد. گام اول که بتوانیم دولت را اصلاح کنیم، شفاف‌سازی فضای اقتصادی کشور است. در اینچنین فضایی حتی اگر فردی نیز بخواهد با استفاده از رانت فسادی را مرتکب شود، با انتقادات دیگران و بازخواست مردم مواجه شده و از این کار دست می‌کشد.

 

اخبار