آیا گردشگری آسیا بیش از اندازه به چین وابسته است؟
گزارشهای جدید نشان میدهند که گردشگری در آسیا وابستگی زیادی به چین دارد و لازم است کشورها نسبت به پیامدهای این وابستگی هشیار باشند.
جمعه گذشته، گزارش جدیدی از سوی مسترکارد منتشر شد که پربازدیدترین و گردشگر پذیرترین شهرهای جهان را معرفی میکرد.
همانطور که انتظار میرفت آسیا رقم قابل ملاحظهای از بازدیدکندگان خارجی را به خود اختصاص میدهد. اگر نگاهی به بازدیدها تنها در سال 2015 بیندازیم متوجه میشویم که 8 شهر از 20 شهر بالای این فهرست در آسیا واقع شدهاند؛ بانکوک، سنگاپور، کوالالامپور، سئول، هنگکنگ، توکیو، تایپه و شانگهای. با نگاهی به چندسال گذشته میتوان دریافت که 4 تا از 5 شهر سریعالرشد جهان طی سالهای 2009 تا 2015 در آسیا واقع شدهاند؛ تایپه، توکیو، بانکوک و سئول که همگی آنها همچنان با نرخ رشد دو رقمی در هر سال، همچنان پرشتاب به توسعه خود ادامه میدهند (استانبول در شمار شهرهای آسیایی قرار نگرفتهاست).
این گزارش در عین حال میافزاید که این ارقام تاثیربرانگیر ممکن است باعث شود به برخی جنبههای نگران کنندهای که در گردشگری آسیا وجود دارد چندان توجه نکنیم. در حالی که کشورهای آسیایی گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب میکنند و موجب افزایش درآمد سرانه دولتها و بهبود اقتصاد جهانی میشوند، نگاهی به پیش زمینه گردشگران این منطقه نشان میدهد که این گردشگران مشخصا تنوع کمتری نسبت به شهرهای غیرآسیایی دارند. در حقیقت این که گردشگران فقط از چند کشور محدود به یک منطقه سفر کنند باعث افزایش آسیبپذیری شهر مقصد و عدم پایداری گردشگری میشود.
میزان پایداری را با توجه به شهرهای مبدا مورد محاسبه قرار میگیرد. بانکوک که دومین شهر پربازدید جهان است، از نظر پایداری در شاخص 7 قرار میگیرد که تنها 7 شهر مبدا دارد. سنگاپور که از نظر پدذیرش گردشگر در رتبه هفتم جهان قرار گرفته نیز با 11 شهر از شاخص 11 برخوردار است.
رتبه پایین شهرهای شهرهای آسیایی از نظر شاخصهای پایداری وقتی بحرانیتر میشود که آن را با سایر شهرهایی که رتبه بالایی از این نظر دارند مورد مقایسه قرار دهیم. شاخصترین آنها ، استانبول- که پنجمین شهر پربازدید جهان است- بیشترین شاخص پایداری را دارد و گردشگران از 33 شهر مختلف جهان برای بازدید به این شهر میآیند. این رقم تقریبا 5 برابر بانکوک و 3 برابر سنگاپور است. لندن که در بالای فهرست شهرهای مقصد گردشگری قرار دارد، با 26 شهر از نظر شاخص پایداری بعد از استانبول قرار میگیرد.
دلیل اصلی این عدم تنوع چیست؟ یافتهها نشان میدهند که بخش بزرگی از آن وابستگی بیش از اندازه به چین است. در سال گذشته، 13 درصد از تمام گردشگرانی که از آسیا-اقیانوسیه بازدید کردند چینی بودند . این رقم بیشترین سهم در بین گردشگران خارجی است و نسبت به 5 سال رشدی دوبرابری را نشان میدهد. این رقم در تضاد آشکار با ترکیب گردشگران در شهرهای اروپایی قرار دارد. به عنوان مثال توریستهای چینی که از لندن بازدید میکنند، تنها 0.6 درصد از کل گردشگران بینالمللی را تشکیل میدهند.
یووا هدریش، رییس موسسه مسترکارد در گفت و گو با رویترز اعلام کرد که وابستگی بیش از اندازه شهرهای آسیایی به گردشگران چینی به گردشگری کشورهای این منطقه آسیب می زند.
از منظر گردشگری، چین سهم زیادی از گردشگران آسیایی را به خود اختصاص میدهد و شهرهای مقصد آسیایی از این منظر سود زیادی دریافت میکنند .اما این روند باعث میشود که این شهرها وابستگی زیادی به این گردشگران پیدا کنند و مضرات وابستگی بالا به چین مشخص است. این درست مثل این است که همه تخم مرغها را در یک سبد قرار دهید.
نکتهای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که کشورهای آسیایی باید بتوانند ضمن افزایش تنوع گردشگران خود با پذیرش گردشگر از شهرهای مختلف جهان، نرخ رشد گردشگری را به همین میزان بالا نگه دارند.
کشورها میتوانند گام های موثری – همچون گسترش دامنه جذابیتهای سرزمین و اطلاع رسانی بیشتر به بازدیدکنندگان خارجی- برای ایجاد تنوع بردارند، اما محدودیتهایی نیز در زمینه اقداماتی که میتوانند به انجام برسانند وجود دارد. نقش غالب چین در صنعت گردشگری آسیا نه تنها محصول سیاست دولتی است، بلکه سایر عوامل ساختاری همچون جمعیت بسیار بالای چین و نزدیکی به سایر کشورهای آسیایی نیز این میان نقش دارد. بازدید از کشورهای آسیایی که در همسایگی چین قرار دارند ارزان است و بنابراین نسبت به سفر به پایتختهای اروپایی، انتخاب در دسترستری برای بخش اعظم جمعیت چین محسوب میشود. فاصله نه تنها از نظر جغرافیایی بلکه از لحاظ فرهنگی نیز موردنظر است. بیشتر چینیها احتمالا تمایل دارند از مکانی بازدید کنند که آشنایی بیشتری با آن دارند و به مرزهای کشورشان نیز نزدیکتر است تا کشورهای خارجی باف رهنگ ناآشنا که برای رسیدن به آنها باید نیمی از جهان را طی کنند.
بنابراین، در حالی که شهرهای آسیایی همچون بانکوک و سنگاپور در طول چند سال اخیر به مقاصد دلخواهی برای بازدیدکنندگان بینالمللی تبدیل شدهاند، جای شگفتی نیست که هنوز قادر به جذب گردشگر از شهرهایی همچون لندن، نیویورک یا پاریس نیستند . سوالی که مطرح میشود این است که آیا شهرهای آسیایی در طول سالهای آینده قادر خواهند بود به رقم مطلوبی از نظر شاخص گردشگری پایدار دست پیدا کنند؟
اخبار
- بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی "مطالعات اجتماعی گردشگری" منتشر شد
- قهرمان عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب مطرح کرد اهمیت واژه مهماننوازی در امر زیارت
- درخشش عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی در مسابقه دیتاژورنالیسم دقیقه ۱۴۰۲
- بازدید عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از فعالیت های جهاددانشگاهی خراسان رضوی
- دکتر بخشی در نشست «توصیف تحلیلی گردشگری پزشکی در گردشگران داخلی و خارجی کشور»: مشهد در صدر شهرهای مورد مراجعه زائران خارجی و گردشگران داخلی برای درمان است
- بازدید رایزن اقتصادی ایران در هرات افغانستان از پژوهشکده گردشگری
- دکتر حامد بخشی در نشست«بررسی رفتار زائران و گردشگران شهر مشهد در حوزه اقامتگاه»: میانگین گردشگران و زائران مشهد استطاعت بالاتری نسبت به میانگین کشوری دارند
- کارگاه تدوین بسته سفر گردشگری سلامت
- مدیرگروه گردشگری و میراث فرهنگی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی: نبود آمار گلوگاه مسائل گردشگری است
- نشست دکتر حسین امینی، رئیس جهاد دانشگاهی با اعضا پژوهشکده گردشگری، گروه پژوهشی توسعه پایدار شهری-منطقهای و مرکز تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان
- بازدید سفیر ویتنام در جمهوری اسلامی ایران از فعالیتهای پژوهشکده گردشگری/گزارش تصویری/
- رئیس سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی: علوم انسانی در ساحت علم نقش پررنگی ایفا میکند